Festival Cinéma Arabe 2015

Festival Cinéma Arabe 2015 vindt plaats van 21 tot 26 april in Rialto, Amsterdam. Op 25 april vertoont Filmhuis Den Haag de mooiste films uit het programma. De week erop doet het festival Maastricht en Rotterdam aan. Hieronder lichten we vast de hoogtepunten uit. Nieuwsgierig naar alle films? Kijk hier!

Highlights

Spiegel Historiael

Het verleden als spiegel voor het heden: wat leent zich daartoe beter dan film? Het thema is de opvallende gemene deler van drie uiteenlopende titels. In de openingsfilm The Silence of the Shepherd keert Raad Mushatat terug naar een zwarte bladzijde uit de Iraakse geschiedenis: eind jaren 80, hoogtij van de terreur onder Saddam Hoessein. Die achtergrond dient vooral om het contrast te benadrukken met een afgelegen en in zichzelf gekeerd dorp, waar tradities belangrijker zijn dan wat er in de buitenwereld gebeurt. Een krachtig uitgangspunt, juist met de kennis van nu. Theeb brengt vervlogen tijden tot leven in de tijdloze woestijn. Het is 1916, de oude wereld staat op instorten. In de verte rommelt het. Verandering komt onherroepelijk naderbij. Een verwijzing naar het heden? Dat is in ieder geval El Wahrani (The Man from Oran). Net als menig machthebber zet regisseur Lyès Salem in een historisch epos over Algerije de geschiedenis naar zijn hand. Niet om te verhullen, maar om de cyclus van idealen, streven naar macht en corruptie bloot te leggen. Herhaalt de geschiedenis zich immers niet?

Vrouwen van de revolutie

Tijdens de revoluties in Egypte en Tunesië benadrukten media graag dat er ook veel vrouwen de straat op gingen. Nogal wiedes: ook vrouwen verlangden naar meer vrijheid. En ja, ook hun rechten als vrouw waren in het geding. Dat wil echter bepaald niet zeggen dat vrouwenemancipatie nooit eerder op de agenda had gestaan. In tegendeel, zoals Feriel Ben Mahmoud in Feminists, Insha’allah! The Story of Arab Feminism schetst: de strijd voor vrouwenrechten begon net als elders ruim honderd jaar geleden. Tegenover de grote lijnen van Ben Mahmoud staan de individuele verhalen van Private Revolutions. De vier vrouwen van Alexandra Schneider laten zien dat emancipatie in de Egyptische praktijk veelkleurig uitpakt. En werken de mannen een beetje mee? Mwah. In het subversieve Challat of Tunis legt Kaouther Ben Hania terloops het mannenhart van postrevolutionair Tunis bloot. Dat loopt nog niet over van feminisme. Dames, heren ook, ten strijde!

Oorlog / isolement / angst

De drie-eenheid van oorlog, isolement en angst is een dwingende. Wat rest je nog als mens, en als filmmaker, als je afgesneden van de wereld moet vrezen voor je leven? Of als een repressief regime je vermogen tot vertrouwen in een ander aantast? Of als je dagelijks geconfronteerd wordt met een dreigende negen meter hoge muur die je bewegingsvrijheid ernstig inperkt? Dat overkomt Leila Sansour in Open Bethlehem. Terwijl ze droomt van een open stad, verdwijnt Bethlehem achter ondoordringbaar beton. Het is een ongelijke strijd, die verderop in Syrië al lijkt beslecht. De bewoners van Al Yarmouk, Damascus, zitten in een dubbele val. In Letters from Al Yarmouk vliegen de kogels hen om de oren, terwijl ze verlangen naar huis: het Palestina van enkele generaties geleden. Een droombeeld, weet filmmaker Rashid Masharawi. Elders in Damascus is de wereld van Hazem Alhamwi verengt tot zijn kamer. Is hij daar, From My Syrian Room, veilig voor de verwoesting van de vrije geest? Stadgenoot Azza Hamwi gaat de confrontatie op straat juist aan. In A Day and a Button loopt ze een blokje om, haar angst bezwerend met een bijzondere knoop. Dankzij deze dappere filmmakers voelen we hoe het is om niet vrij te zijn – gelukkig maar voor even.

Hommage aan Faten Hamama

Op 17 januari jl. overleed de Egyptische filmster Faten Hamama. De ‘Lady of the Arabic Screen’ (1931) was het gezicht van de Egyptische cinema in de jaren 50-70, toen het Hollywood van het Oosten. Vanaf haar zesde speelde ze in meer dan 100 films, vaak in rollen waarmee ze de onderdrukking van de Arabische vrouw aan de kaak stelde. Haar eerste filmkus beleefde ze in 1954 met een onbekende acteur, ene Michel Demitri Chalhoub. De romance zette zich buiten de filmset voort. Chalhoub bekeerde zich, noemde zich Omar Sharif en trouwde Hamama in 1955. Het sterrenkoppel maakte samen verscheidene romantische films voordat Sharif naar Hollywood vertrok. Hamama was kritisch over het regime van president Nasser en woonde eind jaren 60 enige tijd in zelfverkozen ballingschap. Begin jaren 90 verdween ze uit de spotlights, om in 2000 nog eenmaal terug te keren, op televisie.

Festival Cinéma Arabe brengt een ode aan Hamama en vertoont twee van haar bekendste films. In het tragische The Nightingale’s Prayer (1959) is Hamama de jonge Amna, die de dood van haar zuster wil wreken – volgens critici haar beste rol. Het beroemde rechtbankdrama I Want a Solution (1975), over een vrouw die wil scheiden, maakte van Hamama een icoon voor de emancipatie van Arabische vrouwen.

Cinéma Arabe

Sphinx Art Productions
Van Hogendorpstraat 199-HS
1051 CA Amsterdam

Telefoon: +31 (0) 20 486 8008
E-mail: info@cinemaarabe.nl